*गोवा विद्यापीठ

*गोवा विद्यापीठ–

-गोवा विद्यापीठाची स्थापना जुन १९८५ ला गोवा सरकारने केली.पणजी जवळच्या तलेइगओ(taleigao plateau) येथील ४२७.४९ एकर जागेमध्ये केली. गोवा विद्यापीठ१९८४च्या गोवा विद्यापीठाच्या अधिनियमानुसार (१९८४ साली क्रं. ७) अधिनियम आणि १ जून १९८५रोजी सुरू करण्यात आले. विद्यापीठ गोव्यातील भारतीय राज्यातील उच्च शिक्षण प्रदान करते.

१९ डिसेंबर १९६१ रोजी गोव्याचा कब्जा झाल्यावर मुंबई विद्यापीठाने पणजीमधील पोस्ट ग्रॅज्युएट इंस्ट्रक्शन अँड रिसर्च (सीपीआयआर) ची स्थापना केली. सीपीआयआरने १९६२ मध्ये गोव्यात सुरू केलेल्या प्रथम महाविद्यालयांशी संलग्नता दर्शविली. १९८५पासून, गोवा विद्यापीठाने सीपीआयआरची भूमिका घेतली. विद्यापीठ पदवी आणि पदव्युत्तर अभ्यास आणि संशोधन कार्यक्रम करत आहे. सध्या (२०१४-१९) भारतातील राष्ट्रीय मूल्यांकन आणि मान्यता प्रबोधिनीद्वारे ए ग्रेडच्या रेटिंगसह मान्यताप्राप्त आहे.

हे टेलीग्रो पठार वर स्थित आहे आणि भारतातील काही विद्यापीठेंपैकी एक आहे जे पोर्तुगीज आणि फ्रेंच भाषेसारख्या पश्चिमी भाषांना देतात. युनिव्हर्सिटी ऑफ पोर्तुगाल आणि लुसोफोन स्टडीज ही संपूर्ण भारतीय उपखंडातच आहे.
गोवा विद्यापीठ हे पणजी जवळ असल्याने विद्यापीठाकडे जाण्यासाठी रस्ते .लोहमार्ग तसेच हवाईमार्ग ची सोय आहे .
गोवा विद्यापीठ परिसर अतिशय निसर्गरम्य असा परिसर आहे.गोवा राज्यामध्ये हे एकमेव विद्यापीठ आहे.
*Naacराष्ट्रीय मुल्याकन आणि प्रमाणन संस्थेचे “ए”(A) प्रमाणपत्र प्राप्त
*मानव संसाधन व विकास मंत्रायलाच्या(MHRD) राष्ट्रीय संस्थाचा क्रमाक(NIRF) विभागाने पूर्ण भारता मध्ये गोवा विद्यापीठाला २०वा क्रमांक दिला आहे .
*वेबसाईट-www.unigoa.ac.in
*nickname-gu
*गोवा विद्यापीठाचा इतिहास –

–वसाहती गोवा येथील शैक्षणिक संस्था
१६ व्या शतकात पोर्तुगीज वसाहतींनी गोवा येथे आगमन झाल्यानंतर अनेक सेमिनरी व परळी शाळा स्थापन केल्या, त्या अनुषंगाने मुख्यतः धार्मिक आणि प्राथमिक शिक्षण देऊ केले. १८ व्या शतकाच्या सुरुवातीला गोवातील जुन्या शहरातील रॉयल हॉस्पिटलमध्ये वैद्यकीय शिक्षणास सुरुवात झाली आणि १८०१मध्ये शाही व मिलिटरी हॉस्पिटलमध्ये प्रथम नियमित वैद्यकीय अभ्यासक्रम दिला गेला. १९५० च्या दशकात प्राथमिक शाळांमध्ये अनिवार्य नावनोंदणी सुनिश्चित करण्यासाठी सरकारने (व्हर्डे ८३) प्रयत्न केले होते.

*शिक्षकांचे प्रशिक्षण:
वसाहतींमध्ये शिक्षणाच्या प्रचारासाठी पोर्तुगीज कडून नवीन दिशा दाखवून १८४४ मध्ये शिक्षकांसाठी प्रशिक्षण संस्था सुरू करण्यासाठी अनेक निष्फळ प्रयत्न करण्यात आले. (काब्राल ९५). सुरुवातीला विद्यालय लिसेयुमशी संलग्न होते आणि युरोपमधील शैक्षणिक धोरणामध्ये बदल झाले म्हणून सतत सुधारणांचा अभ्यास केला गेला. पूर्वी ज्या विद्यार्थ्यांनी केवळ १८९४पासून पोर्तुगालमध्ये खाजगी उमेदवार उभे केले होते, ते सह-शैक्षणिक (कॅब्रल १३४) बनले होते. “३१ मे १९३५ रोजी जारी केलेल्या” पोर्टरीया “(अध्यादेश) माध्यमातून गव्हर्नर जनरल जोअलो कार्लोस क्रेवेरो लोपेस आपल्या गोव्यातील सुधारणांबरोबर आले तेव्हा त्यांनी स्पष्टपणे सांगितले की एस्कॉला सामान्य डी लुईस डी कॅमोओस हे त्यांच्यासाठी होते दोन्ही शिक्षकांच्या प्रशिक्षणाची आणि कॉलनीच्या गव्हर्नर-जनरल यांच्या नेतृत्वाखाली असेल, जी नागरी प्रशासनाच्या संचालनालयामार्फत ती अंमलबजावणी करतील. ” (कॅब्रा ११४)

औपनिवेशिक गोवा उच्च शिक्षण संस्था:
१९व्या शतकात पोर्तुगीज प्रशासनाने उच्च शिक्षण प्रथम संस्था स्थापण्यात आली, मुख्य शैक्षणिक संस्था Militar (मिलिटरी अकादमी) (१८१७), नंतर Escola Matemática ई militar (गणित मध्ये विस्तार) आणि मिलिटरी स्कूल) आणि एस्कोला मेडिको-सिरूरगिका दे गोवा (स्कूल ऑफ मेडिसीन अँड सर्जरी) (१८४२). औषधनिर्माण (Curso डी फार्मैसी) एक कोर्स देखील १८४२ मध्ये तयार केला होता. १८५४ मध्ये, मानवीय आणि विज्ञान मध्ये उच्च शिक्षण अर्पण, Liceu Nacional Afonso डी अल्बुकर्क (Lyceum) स्थापना केली होती. द स्कूल ऑफ मेडिसीन (पाच वर्षांचा वैद्यकीय कोर्स) आणि फार्मसीमध्ये कोर्स (तीन वर्षांच्या कोर्सचा) आशियातील त्यांच्यातील पहिला प्रकार होता. यापैकी कोणतीही संस्था विद्यापीठ – पदवी मान्यताप्राप्त संस्था मानण्यात आली नाही. “उच्च शिक्षणासाठी तसेच सार्वजनिक जीवनाच्या उंबरठ्यावर असलेल्या विद्यार्थ्यांसाठी चांगल्या सांस्कृतिक आणि वैज्ञानिक पायाभूत विकासासाठी दृष्टीकोनातून लिसेयुमने दिलेला अभ्यासक्रम व्यापक होता.” चार किंवा पाच वर्षांच्या विद्यापीठ शिक्षणासाठी इच्छुक असलेल्या व्यक्तींना ब्रिटिश भारत किंवा युरोपला जावे लागले.

१६ व्या शतकामध्ये पोर्तुगीजाच्या आगमनानंतर त्यांनी सामर्थशाली अश्या परिश शाळा गोव्यामध्ये सुरु केल्या .त्यामध्ये मुख्यात धर्माबाबतचे शिक्षण दिले जात असे. १८ व्या शतकच्या सुरुवातीला जुन्या गोवा शहर मध्ये वैद्यकीय शिक्षण रायल(ROYAL) दवाखान्यात सुरुवात झाली.१८०१ मध्ये पहिला वैद्यकीय पदवी चा वर्ग रोयाल आणि लष्करी(ROYAL AND MILITERY) दवाखान्यात सुरु झाला.१९५० पासून सर्वागीण सक्तीच्या शिक्षणाची सुरुवात गोव्यामध्ये झाली .डॉक्टर पी.अस वरदे यांनी प्राथमिक शिक्षणच्या प्रवेशाबाबत १९६१-६२ ला दिव व दमान येथे काही संख्यात्मक माहिती दिली .
*१८४४ साली एस्कॉला निर्मल यांनी शिक्षक प्रशिक्षण शाळा सुरु केली .पण हि शाळा फक्त पुरुषासाठीच होती, त्यानंतर १८९४ ला स्त्री आणि पुरुषासाठी शिक्षक प्रशिक्षणकेंद्रे सुरु करण्यात आली.३१ मे१९४४ ला गोवा सरकारने शाळा सुरु केल्या .१९ व्या शतकातच पोर्तुगीजांनी उच्च शैक्षणिक संस्था सुरु केल्या, त्याच बरोबर १८१७ मध्ये लष्करी शिक्षण संस्था हि सुरु केल्या . आशिया खंडातील पहिली ५ वर्षाची वैद्यकीय पदवी आणि ३ वर्षाचे औषध निर्मिती पदवी गोंवा विद्यापीठात सुरु केली .
–गोवा नंतर विद्यापीठ शिक्षण गोवा
गोव्याच्या अधिग्रहणानंतर सहा महिन्यांपेक्षाही आत, खाजगी उपक्रम आणि सरकारच्या पाठिंब्याचा परिणाम म्हणून दोन महाविद्यालये सुरू करण्यात आली.

दामपे कॉलेज ऑफ आर्ट्स अँड सायन्स, पणजी (१९६२);
पार्वतीबाई चौगुले कला आणि विज्ञान महाविद्यालय, मडगाव (१९६२).
पहिल्याच वर्षी, या दोन महाविद्यालयांमध्ये नोंदणी केलेल्या विद्यार्थ्यांची संख्या ८९ पर्यंत वाढली.

इतर महाविद्यालये लवकरच स्थापन करण्यात आली:

सेंट झेवियर्स कॉलेज, मापूसा, गोवा, मापुसा (१९६३)
कर्मेल कॉलेज फॉर विमेन, नूवेम (१९६४)
एसएस धेंपो कॉलेज ऑफ कॉमर्स अँड इकॉनॉमिक्स (१९६६)
गोवा अभियांत्रिकी महाविद्यालय (१९६७)
या संस्था आणि अधिक अस्तित्वात आले म्हणून, संलग्नता प्रश्न समोर आला आणि गोवा एक केंद्रशासित प्रदेश होता, आणि ते दिल्ली विद्यापीठाला संलग्न असल्याची सुचना होती कारण काही वादविवाद झाला. तथापि महाविद्यालये मुंबई विद्यापीठाशी संलग्न आहेत आणि गोवा शासनाच्या विनंतीनुसार, गोवा शासनाच्या पाठिंब्याने मुंबई विद्यापीठाने गोव्यामध्ये पोस्ट ग्रॅज्युएट इंस्ट्रक्शन अँड रिसर्च सेंटर सुरू केले आहे.

झा कमिटीने गोवा विद्यापीठाची स्थापना करण्याची शिफारस केली आणि पाच ते दहा वर्षांच्या कालावधीत पूर्ण स्नातकोत्तर विद्यापीठात पोस्ट ग्रॅज्युएट इंस्ट्रक्शन अँड रिसर्च (सीपीआयआर) केंद्रातून हळूहळू विकासाची शिफारस केली. या संदर्भात समितीने अनेक अतिरिक्त शिफारसी केल्या,

प्रस्तावित विद्यापीठासाठी केंद्रस्थानी म्हणून सीपीआयआर विकसित करणे हे होते.
मुंबई विद्यापीठाच्या सहकार्याने गोवा सरकार स्थापन केलेल्या मंडळाच्या प्रशासनाखाली सीपीआयआर बसवायचे होते.
CPIR चे प्रशासकीय काम सीपीआयआरच्या संचालकांच्या अध्यक्षतेखालील मंडळाच्या कार्यकारी कमिटीने केले होते.
सीपीआयआरला विद्यापीठासाठी योग्य ठिकाणी हलवायला पाहिजे.
सीपीआयआरचे मंडळ शैक्षणिक संस्थेचे सर्व अधिकार असणार, त्यात वित्तीय संस्थांचा समावेश होईल आणि शैक्षणिक शक्ती मुंबई विद्यापीठात घेण्यात येतील.
सीपीआयआरला भविष्यातील विद्यापीठांमध्ये विकसित करण्याच्या दृष्टीने सीपीआयआरचा विकास व्हावा यासाठी संचालकांची जबाबदारी असणे आवश्यक आहे आणि ते भावी उप-कुलगुरूचे पुढचे धावणार आहेत.
गोव्याच्या ऐतिहासिक, भौगोलिक आणि सांस्कृतिक कार्याच्या संदर्भात इतर शिफारसी / सूचना करण्यात आल्या.
१९८४ च्या गोवा विद्यापीठ कायदााने गोवा विद्यापीठ अस्तित्त्वात आणले आणि१ जून १९८५ रोजी ते ऑपरेशन करण्यास सुरुवात केली. ते तालीगांव पठार येथील सध्याच्या १७५ हेक्टर कॅम्पसमध्ये स्थानांतरित झाले.

डॉ. पी.एस. वर्डे (गोवा, गोवा, १९७७), गोवा, दमण आणि दीव येथील प्राथमिक शाळांमध्ये नावनोंदणीसाठी खालील आकडेवारी देण्यात येते. १९६१-६२ मध्ये गोव्यातील १५१० ते १९७५ मध्ये गोव्यात शिक्षणाचा इतिहास, कला व संस्कृती संचालनालय, :

१५१ सरकारी पोर्तुगीज प्राथमिक शाळांमध्ये – मुलांची संख्या: १७०२८
१०४ खाजगी पोर्तुगीज प्राथमिक शाळा – ९२९८
४ सरकारी मराठी-पोर्तुगीज शाळांमध्ये: १२५
१६७ नोंदणीकृत (खाजगी) मराठी शाळांमध्ये: १३३०९
मराठी माध्यमिक (खाजगी) शाळांच्या प्राथमिक विभागात २९११
१० उर्दू-पोर्तुगीज (सरकारी) शाळांमध्ये:७१७
८ उर्दू खाजगी शाळांमधील: ४८२
११ सरकारी गुजराती पोर्तुगीज शाळांमध्ये: ११०१
४ गैर-सरकारी गुजराती शाळा: २८४
माध्यमिक गुजराती शाळा प्राथमिक विभागामध्ये: १०३९
१७ इंग्रजी माध्यमाच्या खाजगी प्राथमिक शाळांमध्ये: ९००
तीन इंग्रजी माध्यमिक शाळांच्या प्राथमिक विभागांमध्ये: ६४१३
शिक्षण विभागामध्ये सुमारे १०० मराठी शाळा नोंदणीकृत नाहीत.
माध्यमिक शाळांमध्ये नावनोंदणी:

लिसीम: ९२१
१३ खाजगी लिसेम संस्था: १७००
५३ खाजगी इंग्रजी शाळांमध्ये ४९९७
१९ मराठी शाळा: १२८७
गुजराती शाळा: २८३
४ शासकीय तांत्रिक शाळा (माध्यमिक स्तर: ९९३) मध्ये सर्व नामांकने समाविष्ट असलेली सर्व भाषा: १०, १८१. “… प्राथमिक शाळांतील मुलांची एकूण संख्या ५९, ६०७ अशी असेल. याचा अर्थ असा होईल ७ ते १३ या वयोगटातील एकूण लोकसंख्येपैकी अंदाजे ५० टक्के मुले प्राथमिक शाळांमध्ये सहभागी होत होत्या. ११-१७ वर्ष वयोगटातील माध्यमिक शाळांमध्ये टक्केवारीची नोंद अंदाजे १४.६ टक्के होती. ” . शालेय शिक्षणाचा कालावधी जवळजवळ १२ वर्षांपूर्वी होता, त्यात पूर्व-विद्यापीठ शिक्षणाचाही समावेश होता.

* ब्रीदवाक्य –ज्ञान पवित्र आहे.
जुन१९६५ मध्ये गोवा सरकार व मुंबई विद्यापीठाच्या सहयोगाने पद्युत्तर संस्था आणि संशोधन केंद्र पणजी येथे सुरु करण्यात आले होते .आणि त्यामध्ये वाढ होत आताचे नवे विद्यापीठ तयार झाले. ,पूर्वीच्याच कर्मचार्यामध्ये विभागानुसार वाढ करण्यात आली .१९९२ मध्ये विद्यापीठाला स्वताची इमारत मिळाली, या इमारतीचे काम वास्तुविशाराद श्री .सतीश गुजराल यांनी केले .
*विद्यापीठ परिसरामध्ये मुख्य इमारतीमध्ये विद्यापीठाचे कामकाज चालते, तर त्या इमारतीच्या मागच्या बाजूला इमारतीमध्ये पद्युत्तर शिक्षण केंद्र चालते तसेच गोवा विद्यापीठ पूर्ण गोवा शैक्षणिक उभारीमध्ये काम करते .गोवा विद्यापीठ मध्ये ५५ संलग्नकॉलेजआहेत त्यातील ३० सामान्य शैक्षणिक विद्यालय तर २५ व्यावसायीक विद्यालय आहेत .सध्या २८००० विद्याथी विद्यापीठात शिक्षण घेत आहेत.२००० विद्याथी मुख्य विद्यापीठ इमारतीत शिक्षण घेत आहेत .त्यातील जास्तीत जास्त विद्यर्थी हे वैद्यकीय क्षेत्रातील आहेत . मुख्य विद्यापीठ परीसरामध्ये वेगवेगळ्या विभागामध्ये मुलीची संख्या लक्षणीय आहे.विद्यापीठामध्ये १२ वेगवेगळे विद्याशाखा असून त्यातील ६ विद्याशाखा या विद्यापीठाच्या आवारातच २४ विभागात व ३ संशोधन केंद्राद्वारे गोव्यामधील पद्युत्तर शिक्षण देतात.
विद्यापीठाचा शिक्षण विभाग सर्व पदवी आणि शैक्षणिक बाबीसाठी विस्तृत आणि आधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर करून शिक्षण देण्याचा प्रयत्नशील असतात.आता विद्यापीठाने नव्याने निवड श्रेयांक पद्धतीचा अवलंब केला आहे .(cbcs)विद्यापीठ अनुदान आयोगच्या सर्व पद्युतर शिक्षणासाठी विद्यापीठाने मुलांना त्याच्या आवडीनुसार निवड श्रेयांक ची घोषणा केलेली आहे .विद्यापीठाने मुळात औदोगिक गरज आणि सामाजिक गरजा पूर्ण करू शकनारे अभ्याक्रमनिर्माण केले आहेत जे व्यावसायिक आणि आर्थिक गरजा पूर्ण करू शकणार्या संधी देऊ शकतील.सर्व पद्युत्तर युवक संशोधनाकडे वालावेत यासाठी विशेष प्रयत्न केले जातात त्याप्रमाणे सुविधा उपलब्ध केल्या जातातनिवड श्रेयांक पद्धतीबरोबरच मुल्याकानासाठी १०० टक्के पैकी ५० टक्के हे अंतर्गत मूल्यमापन आणि ५० टक्के सत्र शेवटी मुल्याकानवरून केले जाते.विज्ञान
विभाग हा सुसज्ज राज्य कला विज्ञान उपकरणे ,साधने,नवीन तंत्रज्ञान यांनी माडलेला आहे .सुसज विभागामुळे या ठिकाणी अनेक नवनवीन संशोधने ,पेटंट तयार होताना दिसत आहेत .विद्यापीठाच्या मधोमाध भव्य,मनोहर सुंदर असे ग्रथालय असून त्यामध्ये लाखो पुस्तकाचा खजिना भरलेला आहे त्यात संदर्भ पुस्तके , दुर्मिळ ग्रथ,शालेय पुस्तके ,आणि इ बुक हि उपलब्ध आहेत .हे ग्रंथालय पूर्णपणे संगणीकृत असून इलेक्ट्रोनिक सेवा व जनरल सुविधा पुरवते. पूर्ण वेळ गोवा विद्यापीठ मुलांना चांगल्या प्रकारचे मोफत इटरनेट सुविधा उपलब्ध करून देते त्यामुळे मुले नेहमी उच्च दर्जाचे शिक्षण घेऊ शकतात.गोवा विद्यापीठ आपल्या कामामुळे स्वताची एक चांगली ओळख राष्ट्रीय ,आतारराष्ट्रीय पातळीवर निर्माण करू शकले आहे.ज्ञान,कौशल्य ,क्षमता (KSA),याच्या आधारें रोजदार
निर्मीती देणारे शिक्षना चा अभ्याक्रमात समावेश करण्यामध्ये गोवा विद्यापीठाचा मोलाचा हिस्सा आहे.
*डॉ. देवबागकर(माजी कुलगुरू)-

डॉदेवबागकर यांचा गोवा विद्यापीठ उभारणीमध्ये मोठा सहभाग आहे
https://youtu.be/bbmbDC2O6io

*कुलपती-श्रीमती म्रीदुला सिंह -२७/९/१९४२ मुझफ्फरपुर
लेखिका ,राजकारणी (भारतीय जनता पार्टी पक्ष नेत्या )
त्यांनी लिहिलेली पुस्तके- ढई बिघा जमीन ,देखन मे छोटे लगे. . .

कुलगुरू-प्रो.वरून साहनी ९१-०-८३२६५१९००१/०२ (कार्यालय)
इमेल –vc@unigoa.ac.in
वरून साहनी हे जवाहरलाल नेहरू विद्यापीठाचे आतर राष्ट्रीय राजशास्त्र या विषयाचे प्राध्यापक आहेत .
जवाहरलाल नेहरू विद्यापीठाचे प्रा. सहानी हे अतार राष्ट्रीय राजकारण संस्था आणि शास्त्रासंयास (CIPOD
) चे तीन वेळा अध्यक्ष होते.

विद्यापीठाच्या अतर्गत चालणारे केंद्रे अथवा विभाग-
*२५ पद्व्युत्तर विभाग आहेत .
*डॉक्टरेट च्या २ विभागाचा समावेश विद्यापीठात आहे.लातिन ,अमेरिका ,करिबिअन इ. देशातील विविध अभ्यासक्रम विद्यापीठात चालतात..३०० विद्यार्थी सध्या इथे डॉक्टरेट चा अभ्यास करत आहेत तर १०० विद्यार्थी संशोधन करत आहेत.
*राष्ट्रीय अटाटीक आणि महासागर संशोधन केंद्र वास्को येथे कार्यरत आहे.(NATIONAL CETRE FOR ANTARCTIC AND OCEAN RESEARCH VASCO)
*राष्ट्रीय समुद्र शास्त्र संस्था डॉन पुलं (DON PAULA)
*झेविअर इतिहास संशोधन केंद्र पोर्वोरीन*मलेरिया संशोधन केंद्र पणजी
*थोमास स्तेफेन कोकणी केंद्र पोर्वोरीन (PORVORIAN )
*भारतीय मासेमारी सर्वेक्षण केंद्र मोर्मुगाव(MORMUGAO)
*विद्याशाखा –
भाषा विभाग
१.तुलनात्मक साहित्य विभाग
२. भाषिक विभाग
३.इंग्रजी विभाग
४.हिंदी विभाग
५.मराठी विभाग
६.फ्रेंच विभाग
७.पोर्तुगीज विभाग
नैसर्गिक विज्ञान विभाग-
१.संगणकीय विज्ञान व तंत्रज्ञान विभाग
२.रसायन शास्त्र विभाग
३.पृथ्वी विज्ञान विभाग
४. गणित व संख्या शास्त्र विभाग
५.भौतिक शास्त्र विभाग
सामाजिक शास्त्र विद्याशाखा
१.संवाद विभाग
२.अर्थ विभाग
३.पर्यावरण व भूगोल विभाग
४.इतिहास विभाग
५.तत्वज्ञान विभाग
६. राज्यशास्त्र विभाग
७.समाज शास्त्र विभाग
जीवन विज्ञान व पर्यावरण विद्याशाखा
१.जैवतंत्रज्ञानविभाग
२.वनस्पतीशास्त्र विभाग
३.भूगर्भ शास्त्र विभाग
४.गृहविज्ञान विभाग
५.आण्विक जीवशास्त्र विभाग
६.समुद्र विज्ञान विभाग
७.सूक्ष्म जीवशास्त्र विभाग
८. प्राणीशास्त्र विभाग
वाणिज्य विद्याशाखा
१.वाणिज्य विभाग
तांत्रिक विद्याशाखा शिक्षण संशोधन व विकास विद्याशाखा
अभियांत्रिकी विद्याशाखा
कायदा आणि सुव्यवथा विद्याशाखा
वैद्यकीय विद्याशाखा
व्यवस्थापन विद्याशाखा
संगीत कला विद्या शाखा
पर्यटन आणि हॉटेल व्यवस्थापन विद्याशाखा

.
*गोवा विद्यापीठ कायदा –
गोवा विद्यापीठ ची स्थापना १९८४ च्या गोवा कायद्यानुसार झाली .परंतु गोवा विद्यापीठाची सुरुवात १ जून १९८५ पासून झाली .
फोन न. ६५१९०४८/६५१९३०२,२४५२८८९
*गोवा विद्यापीठाची नागरिकासाठी सनद–
१.उत्कृष्ट दर्जाचे उच्च शिक्षण गोवा राज्य ला प्रदान करणे.
२.विविध क्षेत्रातील संशोधनाला चालना देणे .
३.यशस्वी उमेदवारांना विविध क्षेत्रातील पदवी प्रदान करणे .
४.वेगवेगळ्या पद्युत्तर विद्याशाखासाठी विद्यार्थ्याचे अर्ज स्वीकारणे व त्यांना प्रवेश देणे
.५.विद्याथ्यांना वेगवेगळ्या क्षेत्रामध्ये संशोधनासाठी चालना देऊन प्रबलन देणे .
६.विविध परीक्षासाठी तयारी करून घेणे आणि त्यान योग्य उत्तरपत्रिका उपलब्ध करून देणे.
७. वरील बाबीच्या माहितीसाठी जून च्या पहिल्या आठवड्यात माहितीपुस्तक प्रकाशित करणे.
*गेस्ट हाउस-

गोवा विद्यापीठ चे गेस्ट हाउस हे झुआरी (ZUARI)नदीच्या काठावर आहे .झुआरी नदीजवळ चा परिसर असल्याने गेस्ट हाउस जवळचे वातावरण हे शैक्षणिक कामासाठी आलेल्या पाहुण्यासाठी उत्साहदायी वाटते.तिथे एकून ४० रूम पैकी काही वातानुकुलीत ,व्ही आय पी ,आणि काही सद्य खोल्या उपलब्ध आहेत.विद्यापीठामध्ये शैक्षणिक कामासाठी आलेल्या पाहुण्यासाठी खोल्या राखीव ठेवलेल्या असतात.
व इतर वेळी त्या इतर विद्यापीठाच्या ,संस्थेच्या ,सरकारी.गैरसरकारी संस्था यानाही दिल्या जातात.अशैक्षणिक कामासाठी हि या खोल्या उपलब्ध करून दिल्या जातात.गेस्ट हाउस पणजी बस स्थानाकापासून ८ किलोमीटर वर आहे.
**मुख्य वैशिष्ट्ये
गोवा विद्यापीठ लॅटिन अमेरिकन शिक्षणात अभ्यासक्रम देते आणि भारतातील काही विद्यापीठांपैकी एक आहे. विद्यापीठ अनुदान आयोग (भारत) च्या शिफारशीनुसार केंद्राने इंटरनॅशनल स्टडीजमध्ये पदव्युत्तर अभ्यासक्रम दिला आहे.
यूजीसीने अलीकडेच विद्यापीठात जवाहरलाल नेहरू अभ्यास केंद्र मंजूर केले
भारतीय अंतराळ संशोधन संस्थेकडून आर्थिक आणि तांत्रिक सहकार्याने २००१
साली विद्यापीठाने एक दूरस्थ सेन्सिंग प्रयोगशाळा स्थापन केली आहे.
गोवा विद्यापीठाने वनस्पतिशास्त्र विभागाच्या वतीने बुरशीचे कल्चर संग्रह व संशोधन केंद्र स्थापन केले आहे.
गोवा विद्यापीठाने नॅशनल इन्स्टिट्यूट ऑफ ओसानोग्राफी, इंदिरा गांधी नॅशनल ओपन युनिव्हर्सिटी, नवी दिल्ली, युनिव्हर्सिडाड मॉडर्निया आणि पोर्तुगालमध्ये ऍव्हेरो विद्यापीठ, सॉफ्टवेअर टेक्नॉलॉजी नॅशनल सेंटर फॉर सॉफ्टवेअर, आंतरराष्ट्रीय राइस रिसर्च इन्स्टीट्युट , फिलीपींस, अणू संशोधन केंद्र, मुंबई, यासह
गोवा विद्यापीठ, सेंटर फॉर जीआयइन्फर्मेटिक्स, साल्झबर्ग विद्यापीठ, ऑस्ट्रियाच्या सहकार्याने जीआयएसमध्ये ऑनलाईन प्रोग्रामवर अभ्यासक्रम सादर करते.
संगणक विज्ञान आणि तंत्रज्ञानाच्या (डीसीएसटी) विभागाने आयोजित केलेल्या गोवा विद्यापीठाच्या एमसीए (मास्टर ऑफ कॉम्प्युटर अॅप्लिकेशन) अर्थात अद्ययावत तांत्रिक कौशल्य, उद्योग पातळीवरील शिक्षण, नोकरीसाठी प्रशिक्षण (६ व्या सेमेस्टर इंटर्नशिपचा भाग म्हणून), आयटी उद्योग दौरा आणि १०० % स्थापन रेकॉर्ड त्याच्या स्थापनेपासून
गोवा विद्यापीठ उपपोशन ऑफिस (पोस्टल इंडेक्स नंबर: ४०३२०६) विद्यापीठ परिसरात स्थित आहे.

विद्यापीठ ची इतर वैशिष्ट-
*.गोवा विद्यापीठ शैक्षणिक कर्मचारी विद्यालय
*बहिस्त शिक्षण माहिती प्रशिक्षण पायाभूत सुविधाइतर उपक्रम
*गोवा विद्यापीठ शैक्षणिक कर्मचारी महाविद्यालय (एसीएस)
भारतीय विद्यापीठ अनुदान आयोगाने समर्थित एसीएस, महाविद्यालय व विद्यापीठ शिक्षकांसाठी रीफ्रेशर आणि ओरिएंटेशन कोर्स आयोजित करते. विद्यापीठाशी संलग्न असलेल्या ४६ शैक्षणिक आणि गैर-व्यावसायिक आणि गैर-व्यावसायिक महाविद्यालये आणि संस्था- अंडरग्रेजुएट टीचिंगसाठी. याशिवाय, आठ संशोधन संस्था गोवा विद्यापीठाने संशोधनास मान्यता दिली आहे.

*अंतर शिक्षण, माहिती व प्रशिक्षण पायाभूत सुविधा (डीईटीआय)
डीआयटीआय स्टुडिओचा भारतीय शैक्षणिक उपग्रह ‘एडसॅट’ शी संबंध आहे, अनेक शैक्षणिक कार्यक्रम तयार करतात.

*संशोधन प्रोफेसर कार्यक्रम भेट देणे
गोवा सरकारच्या कला व संस्कृती संचालनालयाने वित्तपुरवठा केला असून विद्यापीठातील सहा व्हिजिटिंग रिसर्च प्रोफेशन असोसिएशनचे अध्यक्ष आहेत. पहिली २००७ मध्ये डी. डी. कोसंबीच्या स्मृतिभ्रम आपल्या जन्माच्या स्मरणार्थ स्थापन केली गेली होती परंतु २०१३ पर्यंत ते निर्जन होते. त्यानंतर, त्यांच्या शंभरी स्मरणोत्सव साजरे करण्यासाठी अनुक्रमे बालाकृष्ण भगवंत बोरकर आणि दयानंद बांदोडकर यांच्या सन्मानार्थ सन २०१० आणि २०११ मध्ये उभारण्यात आल्या. २०१२ मध्ये, मारिओ मिरांडा, अँथोनी गोंसाल्वेस आणि नाना शिरगावकर यांच्या सन्मानार्थ तीन अधिक स्थापित केल्या गेल्या. २०१४ मध्ये, संत सोहिरोबनाथ अंबिये गोव्यातील कवी व संत यांच्या तीनर्या शतकातील जयंती उत्सवाचा एक भाग म्हणून मराठी भाषा आणि साहित्यामध्ये स्थापन करण्यात आले होते. पोर्तुगीज अभ्यास आणि इंडिया-पोर्तुगीज तुलनात्मक अभ्यासातील जोआक्विम हेलेओडोरो दा कुन्हा रिवार्ता चेअर २०१६ मध्ये स्थापन करण्यात आले.

**विद्यापीठातील अध्यक्षांची पूर्ण यादी खालीलप्रमाणे आहे.

डी.डी. आंतरशास्त्रीय अभ्यासांमध्ये कोसंबी व्हिजिटिंग रिसर्च प्रोफेशनार
राजकारणी अर्थव्यवस्थेत दयानंद बांदोडक भेटता संशोधन प्रोफेसरशिप
तुलनात्मक साहित्यात बकिब बोरकर व्हिजिटिंग रिसर्च प्रोफेशनार
फाइन आर्ट, पेंटिंग, इलस्ट्रेटिव्ह कार्टूनिंग, इत्यादी मधील मारियो मिरांडा व्हिजिटिंग रिसर्च प्रोफेशनार.
वेस्टर्न म्युझिकमध्ये अँथोनी गॉन्स्लेव्हस व्हिजिटिंग रिसर्च प्रोफेशनार
पारंपारिक म्युझिकमधील नाना शिरगावकर व्हिजिटिंग रिसर्च प्रोफेशनार
मराठी आणि साहित्यिक भाषेतील संत सोहिरोबिनाथम अंबी चेअर
पोर्तुगीज अभ्यास आणि इंडो-पोर्तुगीज तुलनात्मक अभ्यासामध्ये जोआक्विम हेलेरोडोरो द कुन्हा रिवारा चेअर
या सदस्यांमध्ये रोमिला थापर, माधव गाडगीळ, सुधीर ककर, अमित भादुरी, लॉर्ड मेघनाद देसाई, बरुण देसाई, शुभा मुदगल, गीथा हरिहरन, विद्या देहजिया, इत्यादींचा समावेश आहे.

*सदिच्छा संशोधन प्राध्यापक कार्यक्रम –
कला आणि सांस्कृतिक मंत्रालय गोवा तर्फे ६ विविध संशोधन केंद्र विद्यापीठात चालतात
१.डी डी कोसंबी संशोधन केंद्र (D.D.KOSAMBI)
२.दयानंद बांदोडकर राजकीय अर्थव्यवस्थासंशोधन केंद्र(DAYANAND BANDODKAR)
३.बाकीबाब बोरकर तुलनात्मक साहित्य संशोधन केंद्र (BAKIBAB BORKAR)
४.मरिओ मिरानंदा कला चित्र व व्यंगचित्र संशोधन केंद्र (MARIO MIRANDA)
५.अंथोनी गोन्साल्वेस पश्चिमात्य संगीत संशोधन केंद्र (ANTHONY GONSALVES)
६.नाना शिरर्गावकर पारंपारिक संगीत संशोधन केंद्र (NANA SHIRGAONKAR)
भारत अभ्यास कार्यक्रम
गोवा विद्यापीठाने निहोन विद्यापीठ(NIHON UNIVERSITY) जपान याच्याबरोबर एक सामंजस्य करार केला आहे त्यानुसार दर वर्षी जपान वरून एक विद्यार्थी अभ्यास तुकडी सहा महिन्यासाठी भारताच्या सांकृतिक ,राजकीय .आणि सामाजिक अभ्यासासाठी भारतात येते.
.लाटीन अमेरिकन अभ्यास(LATIN AMERICAN ) हा भारतातील फार कमी विद्यापीठात चालणारा अभ्यासक्रम गोवा विद्यापीठात चालतो .
विद्यापीठाने नवल कल्याण मुंबई(NAWAL WELFARE) आणि आतरशाळा अभ्यासक्रम ,जवाहरलाल नेहरू विद्यापित दिल्ली आणि कोलिमा विद्यापीठ(COLIMA) मक्सिको (MAXICO)याच्याबरोबर काही सामंजस्य करार केले आहेत.
१५ वर्षापासून विद्यापीठ MA,MA Phill,PhDसाठी अभ्यस केंद्रे उपलब्ध करून देत आहे.
विद्यापित अनुदान आयोगा ने काही दिवसापूर्वीच जवाहरलाल नेहरू अभ्यास केंद्र ची सुरुवात विद्यापीठात केली आहे.
.भारतीय अंतराळ संशोधन संस्थेची एक आधुनिक व सुसज्ज प्रयोगशाळा हि विद्यापीठामध्येआहे.
.विद्यापीठ पश्चिम घाटातील निसर्गरम्य आणि आदिम वनस्पती आणि प्राणी(FLORA AND FAUNA) संशोधन करण्यासाठी उत्तम अश्या ठिकाणी वसलेले आहे.
.गोवा विद्यापिठामध्ये बुरशीजन्य संस्कृती(FUNGUS CUTURE COLLECTION) संशोधन केंद्र उभारलेले आहे .
गोवा विद्यापीठाने अनेक विद्यापिठाबरोबरसामंजस्यइकरार केलेले आहेत त्यात राष्ट्रीय समुद्रशास्त्र संस्था ,इंदिरा गांधी मुक्त विद्यापीठ, अवेरिओ विद्यापीठ(AVERIO UNIVERSITY) पोतुगीज ,राष्ट्रीय तंत्रज्ञान केंद्र मुंबई ,आतार राष्ट्रीय तादूळ संशोधन केंद्र फिलिपाईन्स ,आण्विक संशोधन केंद्र मुंबई.इ.
*गोवा विद्यापीठ online काही अभ्यासक्रम geoinfoematicsसल्झ्बुर्ग विद्यापीठ ऑस्र्तिय(CENTER FOR GEOINFORMATICS,UNIVERSITY OF SALZBURG AUSTRIA) च्या सहायाने चालवतात.
गोवा विद्यापीतचे फोन न. ००९१८३२ २४५ १३४५-४८/७५ २४५६४८० -८५ ,
क्रीडा –बम्बोलीम अथ्लेतिक क्रीडासंकुल(BAMBOLIM ATHELITIC STADIUM ) हेविद्यापीठ परिसरातच आहे .बास्केटबॉल व volleyball साठी २०१४ मध्ये हे संकुल उभे केले आहे. नंतर या संकुलाला भारतीय जन संघाचे संथापक व भारताचे राजकीय नेते डॉक्टर श्याम प्रसाद मुखर्जी याचे नाव देण्यात आले.
या क्रीडासंकुल लाची आसन क्षमत ४००० इतकी असून गोवा राज्याचे राज्यपाल भारत वीर वांचू याच्या हस्ते २०१४ ला या इमारतीचे उद्घाटन करण्यात आले .या इमारतीसाठी ८२ कोटी खर्च आला असून त्याचे बाधकाम ११ महिन्यात करण्यात आले हा आतार राष्ट्रीय विक्रमच आहे.१३१ मीटर चे छत असणारे हे आशियातील सर्वात लांब असे एक छत्रीय(LONGEST SINGLE SHEET ROOF) क्रीडासंकुल आहे.
संदर्भ–
*www.unigoa.ac.in
*Wikipedia
*गोवा विद्यापीठ माहितीपुस्तिका
*goa university library
*vardedr .p.s. history of education in goa,directorate of art and cuture ,government of goa
Cabral ricardo the development of teacher education in Portuguese goa 1841-1961 concept publishing company
*www.goa.com
*official website of goa university
*india access to knwedege /events /Konkani vishwakosh digitization
*http//www.rajbhavangoa.org/page
*Konkani vishwakosh