Back to Top

Category: child parent psycology

बाबांच्या आणि लेकरांच्या हरवलेल्या? संवादाची……… कहाणी

Read more

#Aptitudetest #Careerguidance #Careercounseling

#Aptitudetest
#Careerguidance
#Careercounseling

Aptitude test – कल किंवा अभिक्षमता चाचणी – का करायची किंवा करायची नाही?

❌✅⚓

साधारण चाळीस पन्नास वर्षांपूर्वीपर्यंत करिअरचे मोजके पर्याय लोकांना माहीत होते. इंजिनियर, डॉक्टर, वकील, रेल्वे, पोस्ट, नर्स, शिक्षिका, सरकारी किंवा खासगी नोकरी, कारखान्यात नोकरी इ.
👩‍🎓👩‍🏫👷🤵⛑️

ज्यांचा घरचा काही व्यापार, उद्योग धंदा, दुकान वगैरे असेल ते तोच पुढे चालू ठेवत. नाटक, सिनेमा किंवा खेळ ही लौकिकार्थाने ‘वाया गेलेल्यांची’ क्षेत्रे होती

Read more

गणित #शिवणकला

#गणित
#शिवणकला

“ज्याला शिवणकाम चांगले जमते त्याचे गणित चांगले असतेच.”
या विधानाचा व्यत्यासही सत्य होऊ शकतो 😅

दोन्हीतले कॉमन टॉपिक

* लांबी, रुंदी, उंची
* गुणोत्तर, प्रमाण, पट
* ल.सा. वि, म. सा. वि.

Read more

बबड्या

बबड्या-

 

एखाद्या कुटुंबातल्या मुलाचा बबड्या कसा होतो? हा खरोखरच आवर्जून वेळ काढून अभ्यासण्यासारखा विषय आहे.
वयाची विशी उलटून गेलेल्या आपल्या बबडूच्या अंथरूणाची घडी घालणं, बेडवरची विस्कटलेली बेडशीट व्यवस्थित घालणं, बबडूचे कपडे धुवायला टाकणं, त्याच्या खोलीतलं टाॅयलेट स्वच्छ करणं, चहा-काॅफी-दूध-नाश्ता सगळं सगळं अगदी हातात आणून देणं, बबडूला डबा देणं, रोज संध्याकाळी त्याच्या सॅकमधून तो डबा काढून धुवून ठेवणं, बुटात तसेच राहीलेले किंवा इतरत्र पडलेले पायमोजे शोधून धुवायला टाकणं इत्यादी कामं रोजच्या रोज अगदी नियमितपणे करणाऱ्या आया मी पाहिल्या आहेत.

Read more

समुपदेशनाची गरज आणि महत्व

समुपदेशनाची गरज आणि महत्व

अगदी सहा महिन्याचे बाळ सुद्धा आपल्या नैसर्गिक मनमोहक हालचाली करून जवळच्या व्यक्तीचे मन आपल्याकडे आकर्षित करते, वाढत्या वयानुसार कुटुंबातील प्रत्येक सदस्याने आपल्याला जवळ घ्यावे, आपल्यावर खूप प्रेम करावे, आपल्यासोबत खूप गप्पा माराव्यात, आपल्यासोबत भरपूर खेळावे अशी अपेक्षा ठेवते, दोन वर्षाच्या मुलाची याच अपेक्षेतून सतत बडबड सुरूच असते. पुढे शाळेत जायला सुरुवात झाली की कितीतरी गोष्टीची खटाटोप सुरु असते, किशोरावस्थेत मित्र, शिक्षक, कुटुंब यांच्याकडून अपेक्षा या असतातच.

Read more

फुलपाखरू

फुलपाखरू…..

दुकानात असताना वैशालीचा फोन वाजला. आईंचा कॉल संध्याकाळी 7:30 ला कसा काय आला या विचारातच तिने फोन कानाला लावला

‘हॅलो वैशाली! खूप कामात आहेस का ग?’
‘नाही आई! बोला न?’
‘ अग पियुने वरच्या रूममध्ये खूप गोंधळ घातलाय! कोणाशीतरी फोनवर जोरजोरात बोलत होती… रडत होती.मग वरच्या रूममधून वस्तू फेकल्याचे आवाज आले म्हणून मी वर गेले तर माझ्या अंगावर ओरडली.. ‘पहिली खाली जा तू.. अजिबात वर येऊ नकोस.’ आणि आता दरवाजा लॉक करून बसलीये.नक्की काय झालंय ते कळत नाही ग!’ वैशालीच्या सासूबाईंनी चिंतीत स्वरात पण एका दमात सांगितलं.
‘बर बर ,मी येते. तुम्ही आणि पप्पा अजिबात काळजी करू नका आणि कुणीच वरती जाऊ नका. स्वराला ही जाऊन देऊ नका वरती.’
‘येशील न लवकर.’
‘निघालेच.१५-२० मिनिटात येतेच.’

घरापासून जवळच वैशालीच् कपड्यांचं छोटस बुटीक होत. तिचे मिस्टर कामावरून येताना दुकानातून तिला घेऊनच घरी येत. प्रियांका आणि स्वरा तिच्या दोन मुली. पियू नववीत तर स्वरा सहावीत.

संदीपला कॉल करून हाताखालच्या माणसांवर दुकान टाकून ती रिक्षात बसली. बंगल्याच्या जवळ येताच स्वरा धावत बाहेर आली.

‘ताईने खोलीची वाट लावलीये बहुतेक.’ती बोलली. स्वराच्या चेहेऱ्यावर वरती नक्की काय घडलंय याची उत्सुकता होती तर आजी आजोबांचे चेहेरे पडलेले होते.

‘ओके. नो प्रॉब्लेम. मी बघते न काय झालंय ते..’ वैशालीने तिच्या मागून वरती चढणाऱ्या स्वराला थांबवत म्हंटले.’ तुम्ही सर्वजण मस्त tv बघा. मी आलेच.’

‘पियू…!’दरवाज्यावर टकटक करत वैशालीने हाक दिली.’दरवाजा उघडतेस न बाळा?’
दरवाज्याच लॉक उघडल्याचा आवाज येताच वैशाली दरवाजा ढकलून आत गेली. खोलीत वादळ आलं होतं.टेबलावरची पुस्तक, नोट्स जमिनीवर आल्या होत्या. पलंगावरच्या उशानीही जमिनीवर उड्या मारल्या होत्या आणि चक्रीवादळ पलंगावर हुंदके देत पडलं होतं.

‘काय झालं माझ्या सोनूला?’तिने खोलीत शिरत विचारलं. पियुने अजूनच डोकं उशीत खुपसले.

‘तू नीट उठून बसलीस तरच आपल्याला बोलता येईल न राणी.’पियूच्या बाजूला बसत वैशाली बोलली.

हुंदके देतच ती उठून बसली.हुशार, गोरीपान, दिसायला ही गोड असणारी पियु आता मात्र रडूनरडून लाललाल झाली होती.

‘He left me. He said आता आपलं breakup झालंय’ रडतरडत पियु बोलली.

‘म्हणजे?’बसलेला आश्चर्याचा धक्का लपवत वैशाली बोलली. ‘ मला काही कळेल अस नीट बोलशील का तू?’

‘मम्मा..थोड्या वेळापूर्वी राजने मला कॉल केला होता.तो मला बोलला की यापुढे I am not your boyfriend. आपलं ब्रेकअप झालय’
‘अग ,पण राज तुझा फक्त friend होता न?’
‘Friend होता पण 4 months पासून boyfriend होता.’पियुने रडक्या आवाजात उत्तर दिलं. ‘मम्मा मी आता school ला कशी जाऊ. सर्वजण हसतील मला…चिडवतील.. मी स्कूलमध्ये कोणासोबत बोलू?मी काय करू मम्मा?’वैशालीच्या मांडीत पडत हुंदके देत देत ती बोलली.

चौदा वर्षाच्या मुलीला पडलेले गहन प्रश्न ऐकून हसावं, रडावं की चिडाव हेच वैशालीला कळत नव्हतं. मनात विचारांचं चक्र चालू झाले. हे काय वय आहे का पियुच boyfriend असण्याचं. हिच्या वयाची मी असताना घरात अस काही बोलले असते तर घरातल्यानी माझं काय केलं असत देवास ठाऊक.हिला चांगल दमात घ्यावं अस वाटतंय.. पण याक्षणी तिच्यावर रागावले तर ही परत कधीही कोणतीही गोष्ट मला विश्वासात घेऊन सांगणार नाही.

आजपर्यंतचे सर्वच प्रश्न आपण समजुतीने, संवाद साधूनच सोडवलेतआणि म्हणूनच विश्वासाने पियुने ही गोष्ट माझ्याशी share केली. मग हा प्रश्नही शांतपणेच हाताळला पाहिजे. क्षणार्धात वैशालीच्या मनात हे सर्व विचार येऊन गेले. तिने पियुकडे बघितले. तिच्या केसांमधून हात फिरवत थोडा विचार करून ती बोलली..

‘पियू तुला माहीतच आहे पप्पांच आणि माझं lovemarriage आहे.पप्पा नोकरीला लागले तेव्हा त्यांनी मला लग्नासाठी विचारलं.. मी घरीं सांगितलं आणि दोन्ही घरच्या संमतीने आमच लग्न झाले. त्यामुळे boyfriend वगैरे या गोष्टीबद्दल मला थोडं कमीच कळते. मला काही शंका आहेत तू समजावून सांगशील का मला काही गोष्टी.’

‘हो. विचार की.’
‘मग पहिलं मला सांग boyfriend आणि bestfriend मधला फरक काय?’

‘अग bestfriend म्हणजे फक्त मित्र.आणि बॉयफ्रेंड म्हणजे … love. आपण त्याच्यासोबत सतत राहतो. Lunch time, free periods, school मधला जास्तीत जास्त वेळ आपण त्याच्यासोबतच घालवतो. आणि न मम्मा .. ज्या मुलींना बॉयफ्रेंड असतो न त्यांना school मध्ये cool समजलं जातं’ आपल्या परीने extra knowledge देत पियू मम्मीला समजावत होती.

‘ओके. मग या boyfriend सोबत लग्न करते का ग त्याची girlfriend?’
‘ईsss…. काहीही काय बोलतेस ग मम्मा. यात लग्नाचा काय संबंध आहे?’ मम्मीच्या अज्ञानाची कीव करत ती बोलली. वैशालीने सुटकेचा निश्वास टाकला आणि मनातच म्हंटल चला हे प्रकरण वरवरचच दिसतय.

‘पियू, सर्व छोट्याछोट्या गोष्टि तर तू मला सांगतेस मग ही boyfriend ची गोष्ट विसरलीस का सांगायला?’

‘अग मम्मा..मी सांगणारच होते पण राज बोलला नको सांगूस मम्मीला. सर्वच गोष्टी तिला सांगायला तू आता लहान नाहीस आणि तुझीही काही सिक्रेटस हवीतच न!’ पियू माझ्या नजरेला नजर न देता बोलली.

‘ओके! आणखी काय काय बोलतो ग राज?’ मी तिला बोलत करायचा प्रयत्न केला.

‘तो बोलतो की.. पियू.. तू अजिबात चांगली दिसत नाहीस.. मी म्हणून तुला विचारलं नाहीतर तुला दुसरं कोणी विचारलही नसत.’ उदास स्वरात वैशालीची सुंदर मुलगी बोलत होती. ‘विशाल, श्रेया, स्मिता माझे bestfriends होते न.. पण मी आता त्यांच्याशी जास्त बोलत नाही कारण त्यांच्याशी बोललेलं राजला आवडत नाही. सध्या राजशिवाय मला कुणीही friends नाहित.. मी आता school ला जाऊन काय करू मम्मा. कुणाशी बोलू?’ डोळयातून येणार पाणी पुसत पियू बोलली.

अस आहे तर सर्व. म्हणजे पियूच्या मनाचा पूर्ण ताबा आता राजने घेतला होता किंबहुना पियुने तो त्याला घेऊन दिला होता. वैशाली मनातच हसली.

‘पियू, तुला माहीत आहे न माझे किती मित्र मैत्रिणी आहेत..’ तिच्या पाठीवर हात ठेवत वैशाली बोलली,’आणि प्रकाशकाका तर माझे सर्वात bestfriend आहेत. त्यांच्याशी बोलू नकोस अस पप्पानी मला कधी सांगितलेलं तू ऐकलयस का?’
‘नाही.’विचार करत पियू बोलली.

‘Boyfriend, friend किंवा lifepartner असा हवा की जो आपला आत्मविश्वास वाढवेल. ना की कमी करेल.आज तुझ्या पप्पांमुळेच मी आत्मविश्वासाने बुटीक चालवतेय. हो की नाही?’
पियुने मानेनेच होकार दिला.

‘जो मुलगा तुला इतर friends शी बोलू नकोस सांगतो, तू सुंदर दिसत नाहीस अस सांगतो तो तुझा boyfriend or friend असूच शकत नाही.. मित्र पाय ओढणारे नसावेत सपोर्ट करणारे असावेत.. अग उलट आज तर तू खुश झालं पाहिजेस कारण आज तुझा independence day आहे?’

‘तो कसा काय?’प्रश्नार्थक चेहेऱ्याने पियूने मम्मीकडे बघितलं.

‘सांगते..’ हसतच वैशाली बोलली,’पियू या वयातली तुम्ही मूल म्हणजे फुलपाखरासारखी असता.. आजूबाजूला असणारे मित्र मैत्रिणी म्हणजे तुमची फुल. सर्व फुलांतून आनंदाने मध गोळा करायचे तुमचे हे दिवस. मध म्हणजे आपल्या friends च्या चांगल्या गोष्टी शिकणं बर का.. पण या छोट्या वयात तुम्ही एकाच फुलात अडकून पडता.. भुंगा कमळात अडकतो न तसा.. मग ते कमळच् भुंग्याला जग वाटत इतर फुलांचा त्याला विसर पडतो…’

‘जसा मला पडला तसा..’ मम्मीचा हात पकडत पियू बोलली.

‘अगदी बरोबर…’ वैशाली तिला जवळ घेत बोलली.’ जस तू मम्माशी गोष्ट share नाही केलीस, इतर मित्र मैत्रिणींना विसरलीस अगदी तसाच… हे वय मुळी प्रेमात पडायचं नसतंच ग .. या वयात लव्हस्टोरीज आवडतात आणि खऱ्या ही वाटतात..आवडणारा प्रत्येक मुलगा लव्हस्टोरीतला हिरो वाटू लागतो.. या वयात मुलांबद्दल वाटणार attraction हे फक्त harmones मुळे होत हे science मध्ये शिकता तुम्ही..हे वय असत अनुभवाने आणि शिक्षणाने समृद्ध होण्याचं. मग आज breakup मुळे तू त्या कमळातून मुक्त झालीस.. आता तुला तुझे हरवलेले friends परत मिळतील..म्हणूनच आज तुझा independence day.’
आता पियूचा चेहेरा हसरा झाला होता.

‘आता उद्या स्कूलला गेलीस न की विकास, श्रेया ,आणि स्मिताशी परत बोलायला लाग पहिल्यासारखी.. आणि कोणी राजबद्दल विचारलं न तर सांग की मी breakup केलय म्हणून..’
‘खोट बोलू?’
‘खोट कशाला.. breakup करूया अस तो बोलला तेव्हा तू मनापासून तयार नव्हतीस पण आता.. आता माझं सुंदर फुलपाखरू आहे न तय्यार breakupला?’
पियूच्या चेहेऱ्यावर पुसटस हसू होतं.

‘फुलपाखरा खोली आवरूया का?’वैशालीने पलंगावरून उठताना हसतच विचारले.
‘मी आवरेन मम्मा ..तू कपडे बदल..’पियू पुस्तक उचलत बोलली.

पुढचा आठवडा वैशालीने पियुकडे शाळेचा विषय काढलाच नाही पण तिचे बारकाईने लक्ष होते पियूकडे. पियू नॉर्मल होती. आज मात्र शाळेतून घरी येताच पियुने वैशालीला घट्ट मिठी मारली.

‘काय ग..आज स्वारी खुशीत दिसतेय..’
वैशालीचा हात हातात घेत पियू बोलली, ‘हो मम्मा.. आज मी खूप खुश आहे.तुला खर सांगते ममा.. तू त्या दिवशी समजावलं खर पण दुसऱ्या दिवशी मला स्कूलला जायचं खूप टेन्शनच आलं होतं. पण मी तुझं ऐकायचं ठरवलं. सर्वात पहिले मी विकास श्रेया आणि स्मिताला sorry बोलले आणि त्यांनीही मला माफ केलं इतकंच नाही तर मला कोणी राजवरून काही बोलल तर ते माझ्या बाजूने उभेही राहिले आणि तेव्हाच मला कळलं की खरे friends कसे असतात ते. आज तर अजूनच गंम्मत झाली.. राज मला sorry बोलला. परत girlfriend होतेस का म्हणून विचारत होता?’
‘मग?’ वैशाली उत्सुकता न लपवता बोलली.
‘मग काय मम्मा.. मी त्याला सरळ बोलले तुझीच काय कोणाचीच girlfriend होऊन मला कमळात अडकायच नाही .. त्यापेक्षा मम्माच फुलपाखरू बनून मला उंचउंच उडायचय.हे सुंदर जग पाहायचं आहे…. मम्मा ..त्याला न काहीच कळलं नाही बहुतेक..’ वैशालीच्या हातावर टाळी देत खळखळून हसत पियू बोलली.

पियूला जवळ घेत वैशाली समाधानाने म्हणाली,’त्याला नाही कळलं .. पण मला काय म्हणायचं आहे हे माझ्या लाडक्या फुलपाखराला कळलं न यातच माझं खर यश आहे…’

डॉ. अपर्णा प्रल्हाद निजाई
सुनील इनामदार

तुमची मुलं कशी शिकतात ?

तुमची मुलं कशी शिकतात ?’

प्रत्येक मुलाची शिकण्याची एक स्टाईल असते. एकूण सात स्टाईल असतात.पहा तरी तुमचे मूल शिकते तरी कसे?

डाॅ.स्वाती विनय गानू

आपल्या शिक्षण व्यवस्थेत आणि समाजातही मुलांची हुशारी ही त्यांचा अभ्यास आणि परीक्षेतील पर्सेंटेज किंवा ग्रेडस वर ठरवली जाते.जेव्हा मोठी माणसं मुलांनी अभ्यास करावा अशी अपेक्षा त्यांच्याकडून करतात तेव्हा अभ्यास कसा कर हे सांगितलं जात नाही.धड्याखाली दिलेली प्रश्नोत्तरं पाठ करुन परीक्षेत लिहिणे हाच मुलांना अभ्यास वाटतो यात त्यांची काय चूक आहे?खरं म्हणजे तुम्हाला तुमच्या मुलांचा शिकण्याचा(style) प्रकार कोणता आहे हे शोधून काढता येऊ शकतं.
आपलं मूल कसं शिकतं?
1)निरीक्षण (Observation)
2)ऐकणे(Listening)
3)शोध घेणे(exploring)
4)प्रयोग करुन पाहणे(Experimenting)
5)प्रश्न विचारणे(Asking questions)
यापैकी तुमचं मूल कोणत्या कौशल्यांचा उपयोग शिकताना करतं यावर लक्ष द्या.
मुलांनी शिकण्यामध्ये रस घेणं,त्यातून प्रेरणा घेणं आणि त्यात गुंग होणं हे खूप महत्त्वाचं आहे.
मुलं शिकतात ती या माध्यमातून
●मेंदू (brain)
●मन (mind)
●अनुभव (experience)
●शाळा (school)
●संवेदना (senses)
मुलं वेगवेगळ्या अशा ७ प्रकारांनी शिकतात.
1)दृक (visual) पाहून शिकणं
काही मुलं समोरच्याच्या चेह-यावरील हावभाव आणि देहबोली बघून शिकतात.डेमाॅन्स्ट्रेशन आणि डिसक्रिप्शन मधून शिकतात.त्यातून ते कल्पना करतात .स्वतःची अशी समज तयार करतात.
2)लक्ष देऊन ऐकणे (Listening) ऐकून शिकणं.
ह्या पद्धतीने शिकणारी मुलं डिस्कशनमध्ये,चर्चेमध्ये भाग घेतात. ते वर्बल म्हणजेच मौखिक पद्धतीने शिकतात.
3)स्पर्श (Tactile)touch) स्पर्श करुन शिकणं.
ही मुलं प्रोजेक्ट (प्रकल्प)ॲक्टिव्हिटी करण्यात रस घेतात.या पद्धतीने शिकायला म्हणजेच स्पर्श ज्ञान ह्या माध्यमातून शिकायला काही मुलांना आवडतं.ह्या मुलांना डुडलिंग,ड्राॅईंग करुन शिकणं इंटरेस्टिंग वाटतं.
4)हालचाल(Kinesthetic) हालचाल करुन शिकणं.
जेव्हा मुलांना स्नायू आणि शरीराच्या इतर अवयवांच्या मदतीने शिकायला आवडतं तेव्हा ते या लर्निग स्टाईलने शिकतात.अशी मुलं फार काळ एकाजागी बसून राहू शकत नाहीत.त्यांच्या शिकण्यात फिजिकल सेन्सेशन महत्वाचं असतं.त्यांना more Kinesthetic म्हणतात.
तुम्ही जर लक्ष ठेवलंत तर आपलं मूल कोणत्या पद्धतीने शिकण्यास उत्सुक असतं.कोणती लर्निग स्टाईल त्याला आवडते हे कळतं.त्याच्याॲक्शन,आवडीनिवडी,
प्रेफरन्स बाबत जागरुक राहिलात तसंच तो त्याला मिळालेली माहिती प्रोसेस करताना,तिचा अर्थ लावताना वरच्यापैकी कोणत्या लर्निग स्टाईलचा उपयोग करतो हे पाहणंही इंटरेस्टिंग असतं.
लक्षात ठेवण्याजोगं –
○मुलांमध्ये काय कमी आहे हे पाहताना त्यांची बलस्थानं,आवडत्या गोष्टींवर पण लक्ष केंद्रित करता येतं.
○थोडं हेही पहा की तिला कोणती खेळणी खेळायला आवडतं?कोणत्या प्रकारच्या ॲक्टिव्हिटीज आवडतात? शांततेने करण्याच्या की गोंधळ घालण्याच्या?
○त्याला चित्रं काढायला आवडतं की पुस्तकं वाचायला?एखादी गोष्ट तोंडी सांगायला आवडतं की प्रत्यक्ष कृती करुन दाखवायला?ती ॲक्टिव्ह आहे का? अधिकाधिक ॲक्टिव्हिटीज मध्ये भाग घेते का?
एकदा का मुलांची शिकण्याची पद्धत (learning style) कळली की तुम्ही त्यांना मदत करु शकता.कारण मुलांवर सगळ्यात जास्त प्रभाव पालकांचाच असतो.
त्यांना ॲक्टिव्हिटी करण्यासाठी भरपूर वेळ द्या.
अधिकाधिक अनुभव घेऊ द्या.
वास्तव ,खरे अशा जगण्यातल्या प्रश्नांना तोंड देऊ द्या.
जगण्याचा खरा अर्थ कळू द्या.
ह्या लर्निग स्टाईल बद्दल कळल्यानंतर त्या पद्धतीचे अनुभव जास्त द्या.आणि परीक्षेसाठी तयार करताना अभ्यास म्हणजे प्रॅक्टिस असते म्हणूनच अभ्यासाचे ठसे दीर्घ काळ टिकावेत यासाठी परीक्षेकरताच्या अभ्यासाकरता कशी तयारी करुन घ्यायची तर
साधारणपणे कोणत्या विषयाचा कोणता धडा सुरु आहे हे मुलांना माहीत असतं.त्या धडयाचे मोठ्याने वाचन घरी करणे.
वर्गात तो भाग शिकवला जातो तेव्हा तो आधीच वाचला असल्याने समजायला सोपं जातं
घरी आल्यावर पुन्हा त्या भागाचे मूकवाचन करणं.त्याने ठसे अधिक स्पष्ट होतात.
नोट्स काढणं
वाचनानंतर पेपर पॅटर्ननुसार वस्तुनिष्ठ, वर्णनात्मक, आकृत्या,गणितीय प्रश्न असे प्रश्न संच मुलांकडून तयार करुन घेणं.याचा फायदा नक्कीच होतो.
शिक्षणात असं म्हटलं जातं की
मी ऐकलं मी विसरलो,
मी वाचलं माझ्या लक्षात राहिलं,
मी लिहिलं मला समजलं.
हेच मुलांच्या यशाचं खरं गमक आहे.

ऑफलाईन आई

ऑफलाईन आई

इयत्ता पाचवीच्या वर्गातील सर्व विद्यार्थ्यांशी बोलल्यानंतर वर्ग शिक्षकांनी त्यांना कशी ‘आई’  आवडते यावर निबंध लिहायला दिला.
प्रत्येकाने आपल्या आईचे कौतुक करणारे  वर्णन लिहिले.

राहुलच्या मजकुरात त्याने शिर्षक लिहीले – “ऑफलाइन आई!”

मला “आई” पाहिजे, पण “ऑफ लाईन” पाहिजे.
मला एक “अशिक्षित” आई हवी आहे जिला “मोबाईल” कसा वापरायचा हे माहित नाही पण माझ्याबरोबर सर्वत्र जाण्यासाठी ती उत्सुक असेल.

मला “जीन्स” आणि “टी-शर्ट” घातलेली “आई” नको तर छोटूच्या आईसारखी साडी नेसलेली “आई” हवी आहे.  मी जिच्या मांडीवर डोके ठेवून बाळाप्रमाणे झोपू शकतो अशी आई पाहिजे .

Read more

#आपल्या परंपरा टिकाव्यात ही आपली जबाबदारी #social parenting काळाची गरज

#दिवाळी किल्ला. .
#आपले सण मुलांसाठी संधी
#आपल्या परंपरा टिकाव्यात ही आपली जबाबदारी
#social parenting काळाची गरज
#छोट्या कृती मोठे शिक्षण
#हसत खेळत शिक्षण
#quality time with kids
#स्वतःमधील मुल कायम जपा
महाराष्ट्रामध्ये दिवाळी मध्ये शिवाजी महाराजांचा किल्ला बनवण्याची परंपरा आहे . त्याअनुषंगाने मी आणि माझा मुलगा घरासमोर दरवर्षीच किल्ला बनवत असतो . परंतु दोन तीन वर्षापासून आम्ही सोसायटीच्या मुलांना बरोबर घेऊन किल्ला बनवत आहोत . सोसायटी मध्ये एक छोटा भारत वसलेला आहे विविध राज्यातील मुले असल्याने त्यांना आपल्या या परंपरेची माहीत नाही त्यामुळे रोज शिवाजी महाराज यांच्या विषयी ची एक गोष्ट आणि एका किल्ल्याची माहिती आणि त्याचबरोबर किल्ला तयार करण्याची तयारी असे दिवाळीच्या आधीच पंधरा दिवसांपूर्वीच सुरुवात केली गेली. .
सुरुवातीला सोसायटीच्या आवारात फेरफटका मारून गडासाठी कोणकोणत्या गोष्टी उपयोगात येऊ शकतील याची चाचपणी करणे , आजूबाजूला बांधकाम चालू आहे तिथून कोणत्या गोष्टी ,साहित्य मिळू शकेल हे नजरेने अचूक अंदाज घेत शोधणे या बाबी मुलांच्या सुरू झाल्या साहित्य मिळवताना त्या साहित्याचा वापर गडासाठी कसा कल्पकतेने करता येऊ शकेल याबाबत वेगवेगळी चर्चा करणे शिवाय साहित्य दुसऱ्याचे असेल तर परवानगी घेणे ,याबाबीची सुरुवात वय वर्ष 2ते 13वयोगटातील 12-15मुलांमध्ये सुरू झाले गडाचे काम सुरू झाले. .
मुलांचे रोजचे खेळ ही बदलले
मुले खेळताना तानाजी,बाजीप्रभू देशपांडे,मुघल,बाबर,शिवाजी,जीवा महाल,लाल महाल ,शहीतेखान,उदयभान,रायबा अशी नावे घेऊन विविध खेळ खेळू लागली. .
गडाची बांधणी करत असताना अंधारकोठड्या ,अंबरखाने ,उष्ट्रखाना
औषधीखाना ,रथखाना कडा,कडेलोटाची जागा,कलारगा ,कुरणे ,कुसू ,कोठी जिन्नसखाना
खंदक ,खासगी वस्तुसंग्रह गुहा ,
झरोकेकिंवाछिद्रे,जंग्या ,जामदारखाना ,टांके, तलाव, विहीर ,टोक ,ढालकाठी तट ,तवा ,थट्टी (पागा) ,दगडी जिने ,दरवाजे ,उपदरवाजे ,दिंडी दरवाजा ,चोर दरवाजा ,दारूची कोठारे ,देवड्या ,देवळे, समाध्या, स्मारकशिला, कबरी,धान्यकोठ्या,नगारखाना,पाऊलवाटा,पागा(थट्टी),पायथा ,पीलखाना ,पुस्तकशाळा ,पेठा,(पेठ-कारखाना),प्रवेशद्वार,प्रवेशमार्ग,फरासखाना,बागकारखाना,बारादरी,
बालेकिल्ला,बुरूज,भुयार,माची,
राजमंदिर,शिलेखाना,सडा ,सदर ,
सरपणखाना ,स्तंभ आणि दीपमाळा
इ किल्ल्याच्या विविध भागाची माहिती मुलांना करून दिली आणि त्याबाबतची माहिती व्हावी म्हणून गडावरही त्या त्या प्रकारचे किल्ल्याचे भाग करून नावे ही दिली त्यामुळे मुलांना इतिहासातील आणि गडाची सखोल माहिती झाली
मुलांनी गडावर एक रोप वे ही बनवला.
मुलाची कल्पनाशक्तीला वाव दिला व स्वतंत्र पने काही त्यांच्या वर जबाबदारी दिली तर मुले खूप काही गोष्टी करू शकतात .
मुलांना मुक्त पने माती,दगड,पाणी,रंग,मोठया च्या दृष्टीने जो कचरा असतो त्या गोष्टी मुलांना उपलब्ध करून दिल्या तर मुलांची प्रतिभा विकसित होण्यास मदत होते,सर्जनशील मुले अश्याच प्रकारे तयार होतात.अश्या छोट्या छोट्या कृती मुलामध्ये एकत्र काम करण्याची वृत्ती वाढवतात आणि त्याची जपवणूक करणे ही स्वतःची जबाबदारीही समजतात त्यामुळेच थोडा पाऊस पडला किंवा जोराचा वारा आला तर गडाला काही झाले की काय हे मुले स्वतः पुढाकार पाहत होती आणि परत परत पडलेल्या भाग,किंवा एखादी तटबंदी पुन्हा पुन्हा जाऊन लावत होती . ..
सजावट,दिवे लावणे पणती जपून ठेवणे याबाबी मुले आवडीने करत होती
अश्याप्रकरे आमचा दिवाळीचा किल्ला बनविला गेला..
@ स्वरदा खेडेकर
+25

Read more

मुलांवर संस्कार कसा करावा??

मुलांवर संस्कार कसा करावा??
सिनेमे बघून, टीव्ही बघून, युट्युब, इंस्टा वगैरेमुळे मुलं बिघडतात हे तद्दन खोटं तर आहेच शिवाय एकूण समाजाने आपली जबाबदारी झटकून टाकण्यासाठी मारलेली ही लोणकढी थाप आहे.
मुलांची जगण्याची रीत, नियम हे आजूबाजूच्या जगाविषयीच्या त्यांच्या अकलनावर अवलंबून आहे. हे आकलन मुलांनी केलेली कृती, त्या कृतीला मिळालेला प्रतिसाद, त्यांना आजूबाजूच्या जगाविषयी आलेले अनुभव यांवर अवलंबून असते.

Read more