प्रक्रिया # ५

भूगोल शिकवायला सुरुवात केली की कुठे कुठे जातो, कुठल्या विषयांना स्पर्श करतो ह्याला काही बंधनच नसतं.

फेब्रुवारी-मार्च २०२२ च्या संदर्भ अंकातील मोबी-डक गोष्ट वाचली, जगाचा नकाशा समोर ठेवून. चीनहून एक मालवाहू जहाज अमेरिकेकडे २८८०० खेळणी घेऊन जात होते. पिवळी बदके, निळी कासवे, हिरवे बेडूक, अशी ती प्लॅस्टिकची bath toys होती, म्हणजे bath टब मध्ये पाण्यावर तरंगणारी खेळणी.

उत्तर पॅसिफिक महासागरात अचानक वादळ झालं आणि काही जहाजे बुडली. ह्या खेळणी घेऊन जाणाऱ्या जहाजालाही जलसमाधी मिळाली. २८,८०० खेळणी महासागरात पसरली.

Read more

प्रक्रिया # ४
निसर्गात सगळ्या गोष्टी एकमेकांशी जोडलेल्या आहेत. हे नुसतं न सांगता ‘Web of Life’ ह्या खेळातून प्रत्यक्ष बघता येतं. आज तो खेळ खेळलो.

हा खेळ धर्मराजने मला शिकवला होता. एका वर्कशॉपमध्ये मागे हा खेळ मी घेतला होता. जुईली त्यावेळी बरोबर होती. वर्कशॉपनंतर ती माझी कार्डस घेऊन गेली आणि त्यात सुधारणा करून मला सेट आणून दिला.

Read more

प्रक्रिया # ३

“शत्रूकडे असे काय जास्त होते आणि आमच्याकडे असे काय कमी होते?

इथे सह्याद्री होता, सातपुडा होता, समुद्र होता, समृद्ध संपत्ती होती, बलाढ्य मनगटे आणि धाडसी छाताडे होती, तरीही पराभव? का?

कारण कमी पडले अचूक नेतृत्व. कमी पडला भोवतालच्या जगाचा आणि शत्रूपक्षाचा अभ्यास.

आम्ही नरसिंहांच्या, श्रीकृषणांच्या आणि श्रीरामांच्या फक्त पूजा आणि आरत्या केल्या. अभ्यास आणि अनुकरण कधी केलेच नाही.

या आक्रमकां

Read more

कोव्हीड काळात मुलांचे नुकसान झाले का?

कोव्हीड काळात मुलांच्या शिक्षणाची प्रक्रिया बदलली होती. मात्र आता पुन्हा एकदा अनेक ठिकाणी कोव्हीड च्या आधीचीच शिकण्याची प्रक्रिया राबवायला सुरुवात झाली आहे.
कोविडच्या आधीची प्रक्रिया राबवताना, कोविड काळात मुलं खरंच शिकली का? हे मात्र कोव्हीडच्या आधीची मूल्यमापनाची पद्धत वापरून, परिमाणे वापरून तपासले जात आहेत!
कोव्हीड काळात जर आपण शिक्षणाची प्रक्रियाच बदलली होती तर जुनी परिमाणे जसं की पाढे येतात का? वाचन येते का? विज्ञानाचे प्रयोग करता येतात का? लावून त्या मुलाची गुणवत्ता कशी तपासता येईल? अशा प्रकारे गुणवत्ता तपासून आणि सारखं “कोव्हीड काळात मुलांच्या शिक्षणाचं फार नुकसान झालं हो” अशी वाक्य फेकून त्या मुलांचा शिकण्याविषयाचा आत्मविश्वास आपण कसा वाढवू शकू?

Read more